Du lịch Đăk Lăk đến Buôn Ako Thôn nghe Cồng Chiêng và uống Rượu Cần – Hành trình chạm vào linh hồn Tây Nguyên cùng Myun Food

Tôi vẫn nhớ rất rõ buổi chiều đầu tiên đặt chân tới Buôn Ako Thôn. Từ con đường Trần Nhật Duật rợp bóng cà phê, chiếc taxi nhỏ vòng vèo giữa những hàng cây rồi dừng lại trước cổng buôn. Không còi xe, không tiếng rao vặt, chỉ còn mùi khói bếp, tiếng gà gáy dậy vang trên mái nhà dài và âm thanh cồng chiêng vọng ra từ cuối sân đất đỏ.

Cảm giác ấy, vừa lạ vừa quen, khiến tôi tự hỏi vì sao phải chờ đến hôm nay mới tới nơi được người Ê Đê gọi là “ngôi làng giữa phố” này. Và cũng từ khoảnh khắc đó, cái tên Du lịch Đăk Lắk đến Buôn Ako Thôn nghe Cồng Chiêng và uống Rượu Cần không còn là một lời giới thiệu dài dòng, mà trở thành một trải nghiệm phải sống, phải chạm, phải lưu lại trong ký ức.

1. Buôn Ako Dhông – “Buôn làng trong phố” gìn giữ hồn Tây Nguyên
Buôn Ako Dhông (Buôn Ako Thôn) được lập vào năm 1956 bởi già làng Ama H’rin. Gần bảy thập kỷ trôi qua, buôn hiện vẫn còn 33 ngôi nhà dài lợp mái tranh, dài từ 12 m đến 25 m, xếp san sát nhau dọc con đường đất đỏ. Điều đặc biệt là toàn bộ buôn tọa lạc ngay trong lòng thành phố Buôn Ma Thuột, chỉ cách quảng trường trung tâm tầm 2 km, nhưng không hề bị bê tông hóa. Người Ê Đê ở đây vẫn giữ chế độ mẫu hệ, vẫn sinh hoạt cộng đồng bên bếp lửa, vẫn tin rằng mỗi tiếng chiêng đều là tiếng nói của tổ tiên.
Cách đây vài năm, tỉnh Đắk Lắk chọn Buôn Ako Dhông là một trong năm điểm phát triển du lịch cộng đồng trọng điểm. Song, may mắn thay, sự “đầu tư” không biến nơi này thành khu du lịch thương mại ồn ào. Trái lại, khách lạ đến vẫn phải bỏ giày trước khi bước lên sàn gỗ, vẫn được già làng kể chuyện sử thi Ê Đê, vẫn thấy tôi tớp ly rượu cần nghĩa tình rồi gật đầu cười với một cụ bà đeo vòng đồng đang xe sợi dệt thổ cẩm ngoài hiên.

2. Hành trình di chuyển: gần gũi và thuận tiện

• Nếu bạn xuất phát từ TP.HCM, máy bay đến Buôn Ma Thuột chỉ khoảng 55 phút, còn chuyến xe khách đêm chạy 6–8 tiếng. Từ trung tâm thành phố đến buôn, bạn có ba lựa chọn:
• Taxi: 60.000 – 100.000 đồng, 10 phút chạy xe.
• Xe máy thuê: 120.000 đồng/ngày, tự lái, thoải mái ghé các quán cà phê đường Trần Nhật Duật.
• Tour cộng đồng: các hãng địa phương ghép đoàn 1 ngày, giá 1,2 – 1,5 triệu đồng bao gồm hướng dẫn, trải nghiệm cồng chiêng, cơm tối rượu cần tại Buôn Ako Thôn
• Mùa đẹp nhất là tháng 11 đến tháng 4, khi Tây Nguyên vào mùa khô, bầu trời xanh và café nở trắng xóa những triền đồi cạnh buôn.

3. Những thanh âm cồng chiêng – trái tim của buôn làng

• Buổi tối, khi mặt trời vừa tắt sau rặng cà phê, bà con Ê Đê thắp lửa ngay sân nhà dài. Năm nghệ nhân vây quanh dàn chiêng: chiêng đại trầm ấm như nhịp tim, chiêng trung ngân vang quấn quýt, những chiếc chiêng nhỏ tạo lớp ánh kim rung động, và tiếng trống thân gỗ óc ách níu người lại. Bạn không chỉ “nghe” mà còn “cảm”. Đôi lúc, tiếng chiêng bỗng chững lại một nhịp – đó là khi người đánh khẽ kiềm tiếng để chào mời thần linh, rồi quãng âm kế tiếp vút cao như gọi gió về từ các dãy núi xa.
• Tôi khẽ nhắm mắt, thấy cả vùng Tây Nguyên mở ra sau mỗi hồi chiêng. Thấy đà điểu chạy, thấy nước chảy dưới ghềnh, thấy con suối Krông Ana đôi bờ đầy đá núi. Từ lúc nào, nhịp tim mình đã hòa vào nhịp chiêng, bàn tay vô thức gõ nhẹ theo, như thể tổ tiên đang truyền lại câu chuyện bằng ngôn ngữ không lời.

4. Rượu cần – men nồng của mảnh đất bazan tại Buôn Ako Thôn

• Không có rượu cần, lễ cồng chiêng sẽ khiếm khuyết. Rượu được ủ từ gạo nếp, men lá rừng và thảo mộc địa phương. Chum đất chôn nửa thân vào cát, ủ ít nhất 20 ngày mới đủ vị. Khi khui chum, người nhà rót thêm nước suối mát, cắm hai ba cần tre, rồi mời khách ngồi vòng tròn. Truyền thống dạy rằng chỉ cần uống một ngụm là đã thành người nhà. Vị rượu chua nhẹ, ngọt hậu và thoảng mùi lá ủ, uống đến đâu ấm đến đó. Say không chỉ bởi men gạo mà bởi ánh mắt cười, bởi tay nắm tay giữa đêm cao nguyên se lạnh.
• Đi kèm rượu thường là thịt bò vếch nướng ống lồ ô, canh cà đắng nấu cá suối, cơm lam và muối kiến vàng. Mỗi miếng thịt bùi thơm, thêm hớp rượu, tiếng chiêng lại vang, bạn sẽ hiểu thế nào là “ăn chung, uống chung, vui chung” – cốt lõi của văn hóa cộng đồng Tây Nguyên.

5. Sống chậm giữa nhà dài và vườn cà phê

• Buôn Ako Thôn không chỉ có chiêng và rượu. Hãy dậy sớm, tản bộ dọc con đường đất đỏ, ngắm giọt sương đọng trên lá cà phê, nghe tiếng dệt thổ cẩm lách cách dưới hiên. Thử ngồi vào khung cửi, đạp nhẹ, sợi tách ra, hoa văn tách bông, đủ sắc đỏ đen vàng – như biên niên sử được dệt bằng sợi.
• Bạn có thể ghé một quán cà phê nhỏ cuối buôn, gọi ly cà phê pha kiểu cổ điển với phin nhôm, nhấm nháp vị nâu đậm vừa chát vừa ngọt. Ánh nắng xiên qua mái tranh, khói bếp thơm mùi vỏ cà phê, tiếng chủ quán – một cô gái Ê Đê – ngân nga bài trường ca Dam San. Khoảnh khắc ấy, thành phố Buôn Ma Thuột dường như lùi xa hẳn, chỉ còn nhịp sống hiền hòa của buôn làng.

6. Kinh nghiệm và lưu ý để chuyến đi trọn vẹn

• Trang phục: nên mặc kín đáo, tránh váy ngắn, quần short khi tham quan nhà dài; bỏ giày dép bên ngoài.
• Ảnh chụp: xin phép trước khi chụp cận cảnh người dân, đặc biệt là nghệ nhân và già làng.
• Uống rượu cần: nhận ly bằng hai tay, uống vừa phải, gật đầu cám ơn. Tránh từ chối thẳng thừng vì đó là lời mời trọng thị.
• Môi trường: không xả rác, không hái hoa cà phê.
• Mua sản phẩm thủ công: nên mua trực tiếp ở xưởng dệt hoặc quầy nhỏ để tiền vào đúng tay nghệ nhân.

7. Myun Food và sứ mệnh gìn giữ hương vị bản địa

• Là thương hiệu bản địa ra đời trên đất Đắk Lắk, Myun Food tin rằng hương vị không nằm trong công thức đóng hộp, mà nằm ở câu chuyện phía sau món ăn. Chúng tôi đã nhiều lần trở lại buôn, trò chuyện với mẹ H’Lim – người nấu men lá rượu cần, với anh Y Dung – chàng thanh niên đánh chiêng giỏi nhất buôn. Từ những chuyến đi ấy, Myun Food phát triển dòng sản phẩm Nai Một Nắng và Heo Một Nắng Riềng Mẻ nên men tự nhiên, cùng nhiều sản phẩm đặc sản Tây Nguyên Khác gói trọn hương rừng nhưng vẫn đảm bảo an toàn vệ sinh cho người thành phố. 
• Và hơn hết, Myun Food muốn làm chiếc cầu nối, để du khách hiểu rằng văn hóa Ê Đê không phải triển lãm trưng bày, mà là nhịp sống vẫn đang diễn ra hàng ngày nơi Buôn Ako Thôn. Văn hóa ấy cần được tôn trọng, được sẻ chia, thay vì bị khai thác hời hợt cho vài bức ảnh check-in.

8. Lời kết – mời bạn về buôn
Khi bạn lên đường Du lịch Đăk Lắk đến Buôn Ako Thôn nghe Cồng Chiêng và uống Rượu Cần, hãy dành cho mình ít nhất một buổi tối trọn vẹn bên bếp lửa, đừng vội chụp hình ngay, cứ lắng nghe và hít thở. Để tiếng chiêng mở cánh cửa tâm hồn, để men rượu cần xua đi cái ngượng ngập xa lạ, để nụ cười người Ê Đê nhắc ta rằng du lịch chính là sự gặp gỡ. Rồi bạn sẽ mang về thành phố không chỉ ảnh đẹp, mà còn nhịp chiêng vẫn vang trong tim, mùi khói bếp dịu dàng trên áo, và một lời hẹn ngày trở lại.
Buôn Ako Thôn vẫn ở đó, nhà dài vẫn đỏ lửa, cà phê vẫn chín thơm. Myun Food cũng sẽ ở đó, tiếp tục kể câu chuyện về mảnh đất bazan và những con người mộc mạc. Hẹn gặp bạn dưới mái nhà dài, trong một đêm trăng sắp tới!

>> Bản đồ đến Buôn Ako Thôn: https://maps.app.goo.gl/ZzYvnyQWoj21dyD39